Verbeterde doorvalveiligheid ramen bij verbouw huurwoningen

Vloerafscheidingen bij raamopeningen van nieuw te bouwen woonfuncties moeten sinds Bouwbesluit 1992 minimaal 0,85 m hoog zijn. De prestatie-eis voor bestaande bouw is lager: minimaal 0,6 m hoog. Doel bij deze prestatie-eisen is te voorzien in een minimaal gewenste veiligheid, het zoveel mogelijk voorkomen van vallen van de vloer. De lagere eis voor bestaande bouw komt voort uit verworven rechten. Bij het verbouwen van een vloerafscheiding geldt het rechtens verkregen niveau. Simpel gezegd mag de aanwezige hoogte van de vloerafscheiding voorafgaand aan de verbouwing op grond van artikel 5.5 van het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) niet verslechteren en nooit lager zijn dan 0,6 m. Per 1 juli 2024 komt daar voor huurwoningen verandering in.

Auteur: Wesley van den Hoeven

Verbeterde doorvalveiligheid ramen bij verbouw huurwoningen

Het ministerie van BZK heeft Nieman Raadgevende Ingenieurs in 2021 gevraagd onderzoek te doen naar de regels op het gebied van doorvalveiligheid bij bestaande woningen. Reden hiervan is het dodelijk ongeval van een student door een val uit het raam. Maatregelen om de doorvalveiligheid van bestaande woningen te verbeteren zijn er in verschillende soorten, uit het onderzoek blijkt dat de doorvalveiligheid met een (extra) horizontale stang relatief eenvoudig kan worden verbeterd.

De wetgever kiest ervoor de doorvalveiligheid bij ramen in bestaande woningen te verbeteren. Maar dat geldt niet in alle gevallen. Allereerst moet sprake zijn van een woonfunctie voor verhuur – een nieuwe subgebruiksfunctie per 1 juli 2024 in het Bbl. Daarbij geldt de verplichting om de doorvalveiligheid te verbeteren alleen als een raam met kozijn volledig wordt vernieuwd. Dat wil zeggen dat bij enkel het vervangen van het glas (het kozijn blijft gehandhaafd) de verbetermaatregel niet vereist is. Overigens is op grond van artikel 2.27 lid 2 van het Bbl geen omgevingsvergunning nodig voor de bouwactiviteit het volledig vernieuwen van een raam met kozijn.

Woonfunctie voor verhuur: woonfunctie, waarbij sprake is van huur van woonruimte als bedoeld in artikel 232, eerste lid, van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek.

Per 1 juli 2024 bevat het Bbl een nieuw verbouwvoorschrift (artikel 5.10a) over de verbetermaatregel voor doorvalveiligheid. De afscheiding moet op grond hiervan minimaal 0,85 m hoog zijn. Bij een reeds aanwezige borstwering van 0,85 m hoog onder het raam met kozijn is aanpassing niet vereist (Stb. 2023, 426, p. 28).  Een bestaande borstwering met een hoogte tussen 0,6 m en 0,85 m moet bij het volledig vernieuwen van het raam met kozijn dus worden verhoogd naar een minimaal 0,85 m.  

Figuur: doorvalveiligheid ramen

Figuur 1: Borstwering bestaande bouw (links) en met regel ter verbetering (rechts). (Bron: Nieman Raadgevende Ingenieurs B.V., “Doorvalveiligheid bestaande woningen – Onderzoek naar regelgeving en praktijk”, 1 december 2021).Bron: Nieman

Artikel 5.10a Bbl (hoogte afscheiding) - nieuw voorschrift per 1 juli 2024
Bij het geheel vernieuwen van een raam met kozijn zijn op de vloerafscheiding ter plaatse van dit raam de artikelen 4.20, eerste lid, 4.21, derde lid, en 5.9 van toepassing. Dit geldt niet als de bestaande vloerafscheiding onder het raam met kozijn een hoogte heeft van ten minste 0,85 m, gemeten vanaf de vloer.

De hoogte-eis van 0,85 m is afgeleid van de nieuwbouweisen, ervan uitgaande dat daarmee in een wenselijk veiligheidsniveau wordt voorzien. Welke maatregel daartoe moet worden genomen heeft de wetgever niet begrenst en kan dus per geval worden afgewogen. Een relatief eenvoudige verbetering kan zijn het aanbrengen van een stang op 0,85 m hoogte. Een alternatieve oplossing kan zijn het toepassen van doorvalveilig glas. Beide gevallen zijn voldoende sterk uit te voeren conform niveau verbouw in NEN 8700. Daarnaast zijn er uiteraard altijd vrijwillige keuzemogelijkheden om een goede afweging te maken tussen enerzijds de gewenste veiligheid en anderzijds de situatiespecifieke (on)mogelijkheden en kostenverhoging.

Onderstaand stroomschema geeft weer in welke situaties de verbetermaatregel moet worden opgevolgd.

Figuur3 stroomschema verbetermaatregelen doorvalveiligheid ramen

Bron: Nieman